Evli çiftler günümüzde gebeliklerini gerek iş, gerek çevresel şartları nedeniyle planlayarak gerçekleştirmektedir.
Beklenmeyen zamanda istenmeyen bir gebeliğin oluşumunun önlenmesi ancak doğum kontrol yöntemleri konusunda yeterli bilgiye sahip olunarak gerçekleştirilebilir. Kalıcı ve geçici bir çok doğum kontrol yöntemi uygulanabilir.
Bir kişiye uygun olan yöntem diğer bir kişi için uygun olmayabilir. Bu nedenle kişiye özel doğum kontrol yöntemi kullanılabilmesi için kişinin özellikleri, yöntemlerin etkinliği ve yan etkileri mutlaka tartışılmalıdır.
İstenmeyen ve beklenmeyen bir yan etki nedeniyle doğum kontrolünün düzgün uygulamaması istenmeyen gebeliklere yol açar. Doğum kontrol yöntemlerinin doğru ve güvenilir şekilde uygulanması ancak hasta ve doktorun iletişimi, hastanın geniş olarak bilgilendirilmesi ve doğru uygulama teknikleri ile mümkün olur.
Tüplerin bağlanması her 4 evli çiftten birinin seçimidir. Genelde Ankara da doğum kontrol yöntemleri olarak doktorlardan doğum sonrası talep edilir. Yumurtaların rahime geçişini önlemek için fallop tüplerinin kesilip bağlanmasıdır. Daimi doğum kontrol yöntemi olarak bilinir. Cerrahi ile geri döndürülebilir bir işlemdir.
Geri dönüşüm için tüp açma ameliyatı kesin gebelik garantisi sağlamaz. Tüplerin bağlanması gebeliği önlemenin en etkili yoludur. İlk yıl sonrası binde bir, 5 yıl içinde binde 2-10 gebelik ihtimaliyle en güvenilir doğum kontrol yöntemidir.
Tüp bağlanmasına ragmen gebelik görüldüğü durumda dış gebelik-ektopik gebelik riski yükselir. Eğer tüplerinizi bağlatmanıza ragmen adet gecikmesi ve gebelik belirtileri hissediyorsanız doktorunuza başvurunuz. Gebelik ihtimali çok düşük olmakla birlikte hala mümkündür.
Tüplerin uçuca bağlanması etkinliği: Tüp bağlama ameliyatı geri dönüşümsüz bir işlem olarak bilinmekle beraber cerrahi olarak kesilen tüpler uç uca birleştirilebilir. Bu cerrahinin başarı oranı %25-80 arasında değişir. Bu cerrahinin dış gebelik riskini artırdığı bilinmelidir.
Rahim içi araç T şeklinde plastik bir parçadır ve rahmin içine yerleştirilir. Plastik parça bakır yada sentetik progesterone içerir.
Rahim içi araçlar veya spiral takma: Progesteronlu Rahim içi araçlar düşük dozda sentetik hormon devamlı, düşük ve sabit dozda günboyu salgılar. Progesteronlu ve bakırlı rahim içi araçlar servikal mukusta ve rahmin içinde spermleri öldürür yada hareketsiz kalmasını sağlar. Bu araçlar rahmin iç duvarının yapısını değiştirerek embryonun duvara tutunmasını önler.
Rahim içi araç yerleştirilmeden önce jinekolojik muayene yapılır. Smear ve cinsel geçişli hastalıklar açısından kültürler alınır. Vajinal muayene aleti speculum ile Rahim ağzı görülür ve rahmin içine Rahim içi araç yerleştirir. Rahim ağzı adetliyken açıldığı için işlemin bu dönemde yapılması daha ağrısızdır. 2-3 ay içerisinde kontrole çağrılmalıdır.
Alet üç yada beş yıl kullanılabilir. Adet dönemi sonrası ipi kontrol edilebilir. Ama ip çekilmemelidir.
Rahim içi araç kullanımında gebelik riski %1 dir. İlk yıl içinde yüz kullanıcıdan bir gebelik yaşayabilir. Herhangi bir gebelik belirtisinde doktorunuza danışınız.
Rahim içi aracın kullanılmaması gereken durumlar;
Rahim içi araç çıkarıldıktan bir ay sonra gebe kalmak mümkündür.
Rahim içi arac cinsel geçişli hastalıklardan korumaz.
Aylık iğne sentetik östrojen ve progesterone içeren ve kas içine yapılan bir iğnedir.
İğne her 28-30 günde bir kalçadan yada omuzdan kas içine yapılacaktır. İlk iğne adetin ilk 5 günü içerisinde yapılır.
Gebelik riski %1 in altındadır.
Emziriyorsanız yada hamilelik riskiniz varsa iğneyi kullanmayınız! Kan pıhtısı oluşma riski, kalp krizi, felç, safra kesesi hastalıkları veya karaciğer tümörleri varlığında aylık iğne kullanılmamalıdır.
İğne bırakıldıktan bir kaç ay sonra yumurtlama geri döner. Gebelik ihtimali artar.
Etkisi hemen başlamakla beraber ilk ay ilk haftalarda ek bir doğum kontrol yöntemi kulanmakta fayda vardır.
İçerdiği östrojen hormone nedeniyle emzirende kullanımı önerilmez.
Sentetik bir progesterone olan DMPA içeren enjeksiyon iğnesiyle kas içine uygulanan doğum kontrol yöntemidir.
11-13 hafta arayla uygulanır.
Gebelik riski %1 in altındadır. Doğru kullanımında gebelik ihtimali 1000 de 3ün altındadır.
Yan etkileri aylık iğne ile benzerdir. Birden fazla kullanımında uzun süreli adet kesilmesi görülebilir.
Adet döngüsünün normale dönmesi aylar alabilir.12-18 aya kadar adet normal düzenine dönmeyebilir.
İğne kullanımı sonlandığında gebelik oluşabilir ama bu süre uzayabilir. Bu nedenle korunmayı bıraktıktan sonra hemen gebe kalmak isteyenlerde önerilmez.
Doğum kontrol hapları gebeliği önleyici sentetik hormonlar içerir. İki tip hap vardır. Kombine olanlar ki bunlar östrojen ve progesterone birlikte içerir. Diğeri sadece progesterone içeren haplardır. Bu haplar sıklıkla adet düzensizlikleri ve sivilce tedavisi içinde kullanılır.
Gebeliği 3 yolla önler;
Doğum kontrol hapları sıklıkla 28 lik taabletler halinde bulunur. 21 tanesi aktif ilaç içerirken, 7tanesi ise placebo yani boş tabletlerdir. 21 lik tabletlerde ise 7 günlük ara verilerek yeni kutuya geçilir. Tabletler her gün aynı saatde alınmalıdır.
Eğer haplarınızı almayı unutursanız düzensiz ara kanamalar yaşayabilirsiniz ve gebelik ihtimali artar. Bir tablet almayı unutursanız aklınıza gelir gelmez unuttuğunuz hapı alınız ve daha sonraki hapları normal aldığınız zamanda almaya devam ediniz.
Hapı iki gün almayı unutursanız cinsel ilişkiden kaçınınız yada ek koruma yöntemi kullanınız ve doktorunuza başvurunuz.
Eğer haplar hergün aynı saatde düzenli olarak alınırsa gebeliği önlemede %99 etkilidir. Eğer adetin 2. Veya 3. Günü başlanırsa etkinliği hemen başlasada ilk ay ek bir yöntem kullanmanız önerilir. Ilaç kullanımı düzenli olmadığı ve hapların unutulduğu durumlar nedeniyle etkinlik %93-97 ye düşebilir. Hamilelik şikayetleri görüldüğünde doktora başvurulmalıdır.
Yıllar içinde hapların içerdiği hormon seviyeleri azaltılmıştır. Böylece karşılaşılan risklerde anlamlı olarak azalmıştır.
Hapı bıraktıktan 4-6 hafta içinde yumurtlama geri döner ve adet görür. Ilacı bıraktıktan sonra 2-3 ay içinde adet görmüyorsanız gebelik testi yaptırmalı ve doktora danışmalısınız.
Ertesi gün hapı acil olarak uygulanan doğum kontrol yönntemidir. Östrojen ve progesteron içeren yada sadece progesterone içeren haplar bulunur. Ilişkiden sonra en kısa zamanda , 72 saati geçirmeden ilk dozu alınmalı, bu dozdan 12 saat sonra da ikinci dozu alınmalıdır. Gebeliği önlemedeki etkinliği %75-89 dur.
Gebeliği 3 yolla önler;
Ertesi gün hapı diğer doğum kontrol yöntemleri yerine kullanılmamalıdır çünkü etkinliği düşüktür.
Ertesi gün hapı sonraki adetinizi etkileyebilir. Erken yada geç gelebilir. Kanama miktarı öncekilerden farklı olabilir. Gebe kadınlarda kesinlikle kullanılmamalıdır. Ilacı kullanmanıza ragmen gebelik belirtileri yaşıyorsanız gebelik testi yaptırınız.
Lateks, poliüretan yada silicon esaslı penisi sarıp spermin vajene geçişini önleyen bariyer doğum kontrol yöntemidir. Uç kısmındaki rezervuar boşalma sırasında spermi yakalar. Penisin vajina ve Rahim ağzıyla direkt temasını önler. Bazı prezervatifler ek olarak spermisidler ile berber kullanılır ve etkinliği artar.
%2 lik yırtılma riski vardır. Kayganlaştırıcı ile kullanımı tavsiye edilir.
%14-15 lik başarısızlık riski taşır. Yani kullanımına ragmen gebelik gözlenebilir. Yani 100 kadından 14-15 inde hamilelik görülebilir. Spermisid kullanımı ile koruyuculuğu %95 e çıkabilir.
Bazı kişilerde görülen lateks allerjisi dışında yan etkisi yoktur.
Cinsel geçişli hastalıklara karşı koruma sağlayan tek doğum kontrol yöntemidir. Tamamen koruyucu olmasa da enfeksiyonların geçişlerini azaltır.
Prezervatif cinsel geçişli hastalık oranını azaltır ama tamamen önleyemez.
Jel, köpük yada krem şeklinde üretilen sperm hareketliliğini bozan kimyasal ürünlerdir. İlişkiden yarım saat önce hazneye bırakılır. Başarısızlık oranları %28 lere vardığı için ek bir bariyer yöntemle kullanılması önerilir.
Merhaba hocam 3 aylık iğne kullaniyorum adet görmüyorum arada lekelenme oluyor benim sorunum ikizlerde rahim içine plasanta girmişti zor geçen bir amaliyat olmuş gebe kalmamam gerekiyor bana hangi korunma yöntemi iyi olur
Ağızdan hap kullanımsanız düzensizlik daha sık olur
8 aylik hamileyim ve bebeğim makat durumda normal dogum mu yaparim yoksa sezaryen doğum mu? ve erken doğma riski var midir?
İlk gebelik makad duruyorsa sezaryen tercih edilir. Etken Doğumla ilişkili değildir
Copyright 2025 Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Ankara Prof. Dr. Önder Koç. Tüm Hakları Saklıdır.
web tasarım
