Yumurta dondurma (oosit kriyoprezervasyonu olarak da bilinir) kadınların yumurtalarını (oositlerini) gelecekte kullanmak üzere saklamalarına olanak tanıyan bir işlemdir.
Kadınların üreme sağlıklarını kontrol altına almaları ve hazır olana kadar hamileliği geciktirmeleri için güvenli ve etkili bir yoldur. Bu yazımızda kadınların neden bunu yaptığından, sürecin nasıl işlediğine ve sağlayabileceği faydalara kadar yumurta dondurma hakkında bilmeniz gereken her şeyi açıklamaya çalıştık.
Yumurta dondurma, bir kadının yumurtalarının toplandığı, dondurulduğu ve gelecekte kullanılmak üzere saklandığı tıbbi bir işlemdir. Bu yumurtalar, kadın çocuk sahibi olmaya hazır olduğunda daha sonra çözülebilir ve döllenebilir.
Yumurta dondurma, kadınların özellikle o anda bebek sahibi olmaya hazır olmayabilecekleri veya tıbbi tedaviler veya yaşa bağlı endişeler nedeniyle doğurganlıklarının risk altında olduğu durumlarda, gelecekte doğurganlıklarını korumalarına olanak tanır.
Kadınlar neden yumurtalarını dondurur sorusuna cevap verecek olursak, aslında bir kadının yumurtalarını dondurmayı seçmesinin birkaç nedeni vardır diyebiliriz.
Yaşa bağlı doğurganlık azalması en önemli sebep olarak karşımıza çıkar. Kadınlar yaşlandıkça yumurtalarının sayısı ve kalitesi doğal olarak azalır. Üreme çağının başında genç yaşlarda bebek sahibi olmaya hazır olmayan kadınlar, hamile kalmaya hazır olabilecekleri zaman kullanmak üzere yumurtalarını daha gençken dondurmayı tercih edebilirler.
Tıbbi yedaviler den kemoterapi veya radyasyon gibi bazıları bir kadının yumurtalıklarına zarar verebilir ve doğurganlığını etkileyebilir. Bu tedavileri gören kadınlar için yumurta dondurma, tedaviye başlamadan önce yumurtalarını korumanın bir yolu olarak görülüp daha sonra biyolojik bir çocuk sahibi olma seçeneklerine sahip olmalarını sağlayabilir.
Kariyer veya Yaşam Tarzı Seçimleri kadınların çocuk yapmaa yaşını ileri atabilir. Bazı kadınlar çocuk sahibi olmadan önce kariyerlerine, eğitimlerine veya kişisel hedeflerine odaklanmak isteyebilir. Yumurta dondurmak, kadınlara yaşa bağlı doğurganlık azalmasının baskısı olmadan hamileliği geciktirme esnekliği sağlar.
Endometriozis veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi belirli sağlık koşullarına sahip kadınlar, doğal olarak gebe kalmada zorluk yaşayacaklarını öngörüyorlarsa doğurganlıklarını korumak için yumurta dondurmayı seçebilirler.
İstikrarlı bir ilişki içinde olmayan veya aile kurma zamanını bilmeyen kadınlar, daha iyi bir hamile kalma pozisyonuna geldiklerinde yumurtalarını kullanma seçeneğine sahip olmak için yumurtalarını dondurabilirler. Ülkemizde evli olmayan kadınların bağış spermlerle gebe kalıp embriyo transferi yaptırmaları yasalarla engellenmiştir.
Yumurta dondurma işleminin basamaklarını inceleyecek olursak;
Yumurtalık uyarımı ile işlem başlar ve kadın yaklaşık 10-14 gün boyunca bir dizi hormon enjeksiyonuna tabi tutulur. Bu hormonlar, normal bir adet döngüsü sırasında salınan tek bir yumurta yerine, yumurtalıkların birden fazla yumurta üretmesini uyarır. Buna tıbbi olarak çoklu yumurtlama ya da ovulasyon denmektedir. Bu süreçte kadın da yumurtalıkların hormonlara nasıl tepki verdiğini izlemek için kan testleri ve ultrasonlar yapılır. Yumurta Toplama:
Yumurtalar toplanmaya hazır olduğunda, yumurtaları yumurtalıklardan almak için küçük bir cerrahi işlem gerçekleştirilir. Bu, kadının rahat ve gevşemiş olması için sedasyon altında yapılır. İşlem genellikle yaklaşık 20-30 dakika sürer.
Yumurtalar alındıktan sonra, dondurma ve çözme işlemleri sırasında yumurtaları hasardan koruyan hızlı bir dondurma yöntemi olan vitrifikasyon adı verilen bir teknik kullanılarak dondurulurlar.
Saklama işleminde dondurulmuş yumurtalar, kadın kullanmaya hazır olana kadar donmuş kalabilecekleri bir kriyoprezervasyon tesisinde saklanır. Yumurtalar, yerel düzenlemelere bağlı olarak yıllarca saklanabilir.
Dondurulmuş yumurtalarınızı kullanmaya hazır olduğunuzda, çözülürler ve ardından laboratuvar ortamında spermle döllenirler. Bu işleme tüp bebek (IVF) denir. Döllenmeden sonra, elde edilen embriyolar sağlıklı gelişim sağlamak için izlenir. Bir veya daha fazla embriyo yaşayabilirse, hamile kalma umuduyla kadının rahmine transfer edilir. Embriyo rahme başarılı bir şekilde yerleşirse, hamilelik meydana gelebilir.
Daha sonraki yaşamınızda doğurganlığı korumak için daha gençken yumurtalarınızı dondurmak, doğal doğurganlığınızın daha düşük olabileceği ileriki yaşamınızda bunları kullanma şansını yakalamanızı sağlar. Üreme zaman kararınız üzerinde size daha fazla kontrol sağlar.
Esneklik ve iç huzurun sağlanmasında yumurta dondurma, kadınlara aile kurmayı erteleme seçeneği sunar. Kadınların, yaşa bağlı doğurganlık azalması konusunda endişelenmeden kariyer yapmak veya seyahat etmek gibi diğer yaşam hedeflerine odaklanmalarını sağlar.
Tıbbi Tedavi Seçeneklerinde özellikle Kanser tedavisi gören veya doğurganlığı etkileyebilecek diğer tıbbi uygulamalar gören kadınlar için yumurta dondurma, tedaviye başlamadan önce yumurtaları koruma fırsatı sunar.
Daha yüksek sağlıklı gebelik şansı yakalamak için genç yaşta dondurulan yumurtalar, daha sonra kullanıldığında genellikle daha yüksek bir başarı şansına sahiptir, çünkü daha genç yumurtalar daha sağlıklı olma eğilimindedir ve başarılı bir gebelikle sonuçlanma olasılıkları daha yüksektir. Ülkemizde yumurta dondurma üniversite hastanelerinden alınacak yumurta dondurabilir raporlarındaki şartları sağlamaya bağlıdır.
Yumurta dondurma pahalı olabilir. İşlem maliyeti, hormon tedavileri, izleme, yumurta toplama, dondurma ve depolamayı içerir. Finansal olarak hazırlıklı olmak önemlidir.
Yumurta dondurma doğurganlığı koruma fırsatı sunarken, dondurulmuş yumurtaların kullanılmasının başarılı bir gebelikle sonuçlanacağının garantisi yoktur. Yumurta kalitesi, dondurma anındaki yaş ve genel sağlık gibi faktörler başarı oranlarını etkileyebilir. Bu nedenle birden fazla üreme döngüsünde 15 ile 25 arası yumurta toplanması önerilir.
Yumurta dondurma yumurta miktarını korur ancak kalitesini korumaz. Daha ileri yaşta alınan yumurtaların, bir kadın daha gençken alınan yumurtalara kıyasla sağlıklı bir gebeliğe yol açma şansı daha düşük olabilir.
Yumurtalık uyarımı ve yumurta toplama süreci fiziksel ve duygusal olarak zorlayıcı olabilir. Hormon tedavileri yan etkilere neden olabilir ve işlemin kendisi biraz rahatsız edici olabilir. Herhangi bir endişenizi önceden kadın doğum uzmanınızla görüşmeniz önemlidir.
Genellikle dondurulmuş yumurtaların ne kadar süreyle saklanabileceğine dair düzenlemeler vardır. Bazı ülkelerde yumurtaların dondurulabileceği maksimum yıl sayısıyla ilgili yönergeler vardır; bu, yumurtaları yıllar sonra kullanmayı planlıyorsanız dikkate almanız gereken bir şeydir. Ülkemizde bekar kadınların yumurta dondurması için üniversitelerden alınacak yumurta dondurabilir raporu şarttır. Bunun içinde düşük yumurta rezervini gösteren düşük AMH test sonuçları gereklidir.
Yumurta dondurma, hayatınızı değiştirecek bir karar olabilir ve hafife alınacak bir şey değildir. Yumurta dondurmayı düşünüyorsanız, sağlığınızı değerlendirebilecek, süreci daha ayrıntılı olarak açıklayabilecek ve durumunuza özgü olası riskleri ve faydaları anlamanıza yardımcı olabilecek bir kadın doğum uzmanına danışmanız önemlidir.
Unutulmamalıdır ki yumurta dondurma gelecek için seçenekler sunan bir araçtır, ancak hamileliği garanti etmez. Gerçekçi beklentilere sahip olmak ve ilgili maliyetlerin ve başarı oranlarının farkında olmak önemlidir. Kadın doğum uzmanınız, bireysel sağlığınıza, hedeflerinize ve doğum zamanı planlamanıza göre bilinçli bir karar vermeniz için en iyi kaynağınız olacaktır.
Sonuç olarak, Yumurta dondurma, kadınlara doğurganlıklarını koruma ve gelecekteki gebelikleri planlama esnekliği sunar. Şu anda çocuk sahibi olmaya hazır değilseniz veya tıbbi nedenlerle doğurganlığınızı korumanız gerekiyorsa, yumurta dondurma, hazır olduğunuzda hayatınızın ilerleyen dönemlerinde çocuk sahibi olmak için değerli bir fırsattır. Üreme tıbbı eğitimi olan Kadın doğum uzmanınızdan alacağınız doğru destekle, yumurta dondurma, ihtiyaç duyduğunuzda gelecekteki doğurganlık seçeneklerinizin mevcut olmasını sağlamaya yardımcı olabilir.
Daha fazla sorunuz varsa veya yumurta dondurmanın sizin için doğru seçenek olup olmadığını keşfetmek istiyorsanız, kişiselleştirilmiş tavsiye ve rehberlik için bir üreme tıbbı eğitimi almış kadın doğum uzmanına ulaşmaktan çekinmeyin.
Copyright 2024 Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Ankara Prof. Dr. Önder Koç. Tüm Hakları Saklıdır.
web tasarım